Cung Đạo
Tác giả: Paulo Coelho
Lê Anh Đức phỏng dịch từ nguyên tác The Way of the Bow
Tetsuya là một tay cung cự phách trong thành phố rất nhiều năm về trước. Đã lâu rồi người ta không còn thấy ông.
Một hôm có người thanh niên lạ mặt xuất hiện tại thành phố và nói với một cậu bé đứng bên hiên nhà
“Tetsuya ư, không ai trong thành phố này đã từng thấy Tetsuya cầm một cây cung, ở đây người ta chỉ biết ông ta là một người thợ mộc. Có thể ông ta đã giải nghệ hoặc cũng có thể ông ta đã đánh mất sự can đảm, điều ấy không quan trọng đối với tôi, nhưng ông ta không thể được xem là một người bắn cung giỏi nhất nếu ông ta từ bỏ chính đam mê này của mình. Đấy là lý do tại sao tôi có mặt ở đây vừa để thử thách ông ta và cũng để đánh dấu chấm hết cho tiếng tăm mà ông ta không xứng đáng có được”
Cậu bé trầm ngâm và thấy rằng không có gì để bàn cãi nữa và cách tốt nhất là đưa người này đến cửa hàng của ông thợ mộc Tetsuya. Trăm nghe không bằng một thấy!
Cả hai đến xưởng mộc, khi ấy Tetsuya đang lúi húi sau nhà. Ông quay lại để thấy ai đang đến, và nụ cười của ông tắt ngay khi ông nhìn thấy chiếc túi dài mà người lạ mặt đang mang trên lưng. Đó là túi đựng cung tên!
Người lạ mặt mở lời với Tetsuya “Đúng như ông nghĩ, đây là bộ cung tên. Tôi không đến đây để hạ nhục hay khiêu khích một người đã trở thành một huyền thoại như ông. Tôi đến đây chỉ đơn giản chứng tỏ rằng, sau tất cả những năm luyện tập, tôi đã có thể đạt đến cảnh giới tối thượng của việc bắn cung”
Tetsuya dường như không quá quan tâm đến lời nói của người mới đến, ông vẫn lúi húi tập trung trong công việc mình đang làm, ông đặt những cái chân bàn vào vị trí để ghép mộng.
Người thanh niên tiếp tục nói “Một người được coi là bậc thầy bắn cung, đã là hình tượng cho nhiều thế hệ như ông không thể cứ lặng lẽ biến mất khỏi cuộc đời như ông đang làm. Tôi đã luyện tập nhiều năm theo chỉ dạy của ông, tôi đã trân trọng cây cung, mũi tên như những người bạn của mình, tôi nghĩ mình hoàn toàn xứng đáng để trình diễn nghệ thuật bắn cung của mình cho ông xem. Nếu ông xem tôi xạ tiễn một lần, sau đó tôi sẽ bỏ đi và sẽ chẳng bao giờ nói cho bất cứ ai biết nơi tôi đã tìm ra bậc thầy vĩ đại nhất của các bậc thầy”
Nói xong, không chờ Tetsuya đồng ý, người lạ mặt rút từ túi ra một cây cung dài làm từ tre đánh bóng. Anh ta cúi người, xá một xá trước Tetsuya, sau đó đi ra ngoài vườn và cúi đầu một lần nữa trước nơi chuẩn bị xạ tiễn. Anh rút ra một mũi tên gắn lông chim ưng, đôi chân đứng thế tấn vững chắc trên mặt đất, để có một tư thế mạnh mẽ cho bắn cung, và một tay cầm cây cung trước mặt, trong khi với tay kia đặt mũi tên vào vị trí.
Cậu bé lặng nhìn với lòng lẫn lộn vui sướng và ngạc nhiên. Tetsuya cũng ngưng làm việc và quay sang nhìn người lạ mặt với một ít tò mò.
Khi mũi tên vừa vặn với dây cung, người lạ mặt đưa cây cung lên vừa đúng ngay giữa ngực. Anh ta đưa lên phía trên đầu, và hạ thấp chậm rãi đôi tay thêm một lần nữa, và bắt đầu kéo dây cung ra phía sau.
Đúng vào lúc mũi tên đang ở ngang mặt, cây cung được giương lên hoàn toàn. Một khoảnh khắc dường như đến tận cùng của thời gian, xạ thủ và cây cung duy trì một tư thế tĩnh lặng hoàn toàn. Cậu bé đang nhìn vị trí nơi mũi tên đang hướng đến, nhưng chẳng thấy gì cả.
Đột nhiên, bàn tay trên dây cung mở ra, và cánh tay kéo về phía sau, cây cung trên tay vẽ nên một vòng cung tuyệt đẹp, và mũi tên biến mất từ lúc đó và chỉ xuất hiện lại trong một khoảng cách phía xa.
‘Hãy đi tìm nó,’ Tetsuya nói.
Cậu bé đi và trở lại với mũi tên: nó xuyên qua một quả cherry mà cậu ta tìm thấy trên mặt đất, bốn mươi thước đằng xa!
Tetsuya lặng lẽ vái chào người xạ thủ, và đi vào một góc phòng làm việc, và cầm lên món gì đấy giống như một thanh gỗ dài, được uốn cong tinh xảo và gói trong một miếng vải đã lâu ngày. Ông từ từ mở gói vải và để lộ ra một cây cung tương tự như cây cung của người lạ mặt, có điều dấu ấn thời gian đã hằn sâu trên cây cung.
‘Tôi không có một mũi tên nào, vì thế tôi sẽ mượn một mũi tên của anh. Tôi sẽ làm như anh đã yêu cầu, nhưng anh phải giữ lời hứa mà ông đã nói, không bao giờ tiết lộ tên ngôi làng nơi tôi ở. Nếu có bất cứ một người nào hỏi anh về tôi, hãy nói rằng, anh đã đến tận cùng của trái đất cố gắng để tìm kiếm tôi và cuối cùng đã học được, rằng, tôi đã bị một con rắn cắn và đã chết hai ngày sau đó.’
Người lạ mặt gật đầu và đưa cho Tetsuya một trong những mũi tên của anh.
Tựa một đầu của cây cung tre dài vào tường và ấn thật mạnh xuống, Tetsuya kéo căng dây cung. Không nói một lời, ông bước đi hướng về phía núi.
Người lạ mặt và cậu bé đi theo ông. Họ bước đi một giờ đồng hồ trong lặng lẽ, cho đến khi gặp một lằn nứt rộng giữa hai tảng đá, khoảng nứt rộng cỡ một con sông nhỏ, và sâu như vực thẳm, phía dưới nước cuồn cuộn chảy. Họ chỉ có thể vượt qua phía bên kia bằng một cây cầu dây treo đã nhuốm màu thời gian và gần như đã đến thời điểm mục rã.
Hoàn toàn yên lặng, Tetsuya bước đến giữa cây cầu, đu đưa một cách đáng sợ, ông vái chào điều gì phía bên kia, chuẩn bị cung tên giống như người lạ mặt đã làm, đưa cung lên, để trở lại ngang với ngực và buông dây cung.
Cậu bé và người lạ mặt thấy một quả lê chín, khoảng hai mươi thước đằng xa, đã bị mũi tên xuyên qua.
“Anh bắn xuyên một trái cherry, tôi bắn xuyên một quả lê,’ Tetsuya nói và trở lại nơi an toàn của bờ đá. ‘Trái cherry nhỏ hơn. Anh bắn trúng mục tiêu ở khoảng cách bốn mươi thước, khoảng cách của tôi chỉ bằng phân nửa. Vì thế, anh có thể lập lại điều tôi vừa làm. Đứng đó ở giữa cây cầu treo và làm như tôi đã làm”
Người thanh niên lạ mặt toát mồ hôi tay, anh ta hướng đến giữa cây cầu đu đưa mục nát, bất an bởi vực thẳm thẳng đứng phía bên dưới chân mình. Anh ta biểu diễn cùng cử chỉ động tác của Tetsuya và bắn về phía cây lê nhưng mũi tên đã trượt qua khoảng không!
Khi trở lại bờ đá, mặt anh ta nhợt nhạt như xác chết.
Tetsuya nói rằng: “Anh có kỹ thuật, khí chất và tư thế, anh nắm được kỹ thuật tốt và đã điều khiển được cây cung, nhưng anh đã không thể điều khiển tâm của mình. Anh biết làm thế nào để buông cung khi tất cả những tình thế đã thích hợp, nhưng nếu anh đang đứng trên một nơi gập ghềnh hiểm trở, anh không thể bắn trúng mục tiêu. Người xạ thủ không thể luôn luôn chọn được chiến trường vừa ý, vì thế hãy tiếp tục tập luyện và chuẩn bị cho những tình thế không thích hợp. Tiếp tục trong con đường của cây cung (cung đạo), đường đi của mũi tên, vì nó là hành trình của cả cuộc đời, nhưng hãy nhớ rằng một người xạ thủ với sự bình yên trong tâm hồn sẽ có sự khác biệt rất lớn trong độ chính xác và tính hoàn hảo của đường đi và đích đến của một mũi tên”
Người thanh niên vái chào Tetsuya một lần nữa thật sâu, đặt lại cung tên của anh ta trong túi dài, mang chúng trên vai, và bước đi.
Trên đường trở về, cậu bé đắc chí hả hê.
“Tetsuya, ông đã chỉ cho người ấy thấy! Ông là người tuyệt vời nhất!”
“Chúng ta chẳng bao giờ nên phán đoán kẻ khác mà không học hỏi để lắng nghe và tôn trọng họ trước tiên. Anh chàng này là một người tốt; anh ta không hạ nhục ta hay cố gắng để chứng tỏ anh ta giỏi hơn ta, mặc dù anh ta có thể đã biểu lộ cảm giác ấy. Anh ta muốn biểu diễn nghệ thuật của mình và muốn nó được công nhận, cũng vậy, anh ta muốn gây ấn tượng bằng cách thử thách ta. Ngoài ra, có đối diện với những thử thách không thể đoán trước là tất cả những gì tinh túy của cung đạo và đấy chính xác là những gì mà anh ta cho phép ta làm ngày hôm nay”, Tetsuya trả lời cậu bé.
“Người ấy nói ông là tuyệt nhất, và chính cháu cũng không biết ông là một bậc thầy về bắn cung. Thế thì tại sao ông lại làm việc như một người thợ mộc?”
“Bởi vì cung đạo là để phụng sự cho mọi thứ xung quanh cuộc sống chứ không chỉ là bắn cung và giấc mơ của ta làm việc với gỗ. Hơn nữa, một cung thủ khi đã đi trên con đường cung đạo, thì không cần một cây cung, một mũi tên hay một mục tiêu nào nữa cả”
“Cung đạo là gì? Ông có thể dạy cháu được không?’
“Dạy thì không khó. Ta có thể làm điều đó trong chưa đến một giờ, trong khi chúng ta đang quay trở lại làng. Điều khó khăn là con phải thực hiện nó hàng ngày cho tới khi con đạt được sự chính xác cần thiết”
Tetsuya đi trong yên lặng khoảng gần mười lăm phút, và khi ông bắt đầu nói trở lại với một giọng trẻ trung hơn:
‘Hôm nay ta rất vui. Ta đã tôn kính người đàn ông mà rất nhiều năm trước đã cứu vớt cuộc đời ta và, bởi điều đó, ta sẽ dạy con tất cả những quy tắc cần thiết, nhưng ta không thể làm gì hơn. Nếu con hiểu những gì ta nói với con, con có thể sử dụng những lời dạy này như con mong ước. Con gọi ta là thầy. Một người thầy là gì? Ta sẽ nói rằng đó không phải là một ai đó dạy một điều gì đó, mà là người truyền cảm hứng cho học trò để họ làm được tốt nhất nhằm khám phá ra sự hiểu biết vốn đã có sẵn trong tâm hồn họ.’
Và Tetsuya bắt đầu giải thích về cung đạo cho cậu bé trên đường đi xuống núi.
Đức Lê dịch và phóng tác
